Cechy dobrego lektora języka angielskiego

Na pewno wielu z Was uczyło się angielskiego latami, ale mimo wszystko nie widzi efektów. Powodów może być wiele : brak motywacji, źle dobrana metoda, brak czasu...często jednak zapominamy, jak ważną rolę odgrywa lektor. Jak dobrać takiego, żeby nasza nauka była przyjemna i przede wszystkim efektywna? Często spotykamy nauczycieli, którzy mimo parudziesięciu lat doświadczeń, certyfikatów i dyplomów wcale nie sprawiają, że wiedza w cudowny sposób wchodzi nam do głów. Jak to jest? Oprócz oczywistych rzeczy, których wymagamy od swojego nauczyciela, czyli tego, żeby znał się na tym, co robi, miał doświadczenie i wiedzę , dobry lektor powinien mieć zestaw kilku cech, które pomogą nam w osiągnięciu celu. 

Jest kreatywny

To często niedoceniana cecha, nie tylko wśród lektorów językowych, a także nauczycieli w ogóle. Jeśli Twój lektor jest kreatywny, istnieje duża szansa, że zajęcia będą interesujące – a co za tym idzie – skuteczne. Język to o tyle specyficzna dziedzina, że wciąż się zmienia i żyje, istnieje w nim także mnóstwo kolokacji, slangów, wyrażeń dźwiękonaśladowczych. Twój lektor powinien to rozumieć i nie starać się zamykać języka w sztywnych ramach. Gramatyka i poprawność są ważne, ale to właśnie kreatywność w podejściu do języka pomoże nam lepiej go rozumieć i używać. Na przykład, ostatnio w którymś z artykułów natrafiłam na ciekawy angielski neologizm “stuffocation” – powstały z połączenia słów “stuff” i “suffocation” czyli w wolnym tłumaczeniu dosłownie duszenie się rzeczami – uczucie, które powstaje, kiedy mamy wokół siebie za dużo przedmiotów! Ciekawe, prawda? Nie jest to słowo, które znajdziemy w słowniku Oxforda, ale niewątpliwie można go użyć, w dodatku obrazowo opisuje dość popularny w XXI problem. Angielski jest pełen takich wolnych, kreatywnych, obrazowych połączeń, a dobry lektor powinien zdawać sobie z tego sprawę!

Bierze pod uwagę potrzeby słuchacza

Wiedza i empatia lektora powinny doprowadzić lekcję do miejsca, w którym słuchacz czuje, że jego językowe potrzeby są brane pod uwagę. Jeśli chcesz się przygotować do rozmowy kwalifikacyjnej, którą masz za dwa tygodnie, a lektor będzie maglował cię z zasad strony biernej albo pytał, co to jest dopełniacz saksoński….to podejrzewam, że poczujesz się co najmniej ignorowany. Zadaniem lektora jest praca z słuchaczem w taki sposób, aby jego cele językowe zostały zrealizowane, jednocześnie nie ignorując pracy nad gramatyką i płynnością wypowiedzi.  Narzucanie uczniom swoich zasad, często nieżyciowych i mało praktycznych, to chyba główny powód niechęci do nauki i szkoły w ogóle – nie tylko u dzieci, ale także u osób dorosłych!

Jest cierpliwy

Uczniowie są różni. Jedni świetnie czytają, za to niewiele mówią, inni na odwrót. Czasem znasz zasady gramatyczne na pamięć, ale z jakiegoś powodu ich nie używasz. Co, jeśli lektor powie Ci, że dawno już powinieneś opanować ten materiał, albo jak to możliwe, że tego nie wiesz, skoro to przerabia się na początku szkoły?! cóż…mam nadzieję, że już do niego nie wrócisz 😉 Dobry lektor nie powinien wywoływać w Tobie poczucia winy. Nauka języka to nie wyścigi – Twój lektor powinien dać ci dokładnie tyle czasu, ile potrzebujesz, jednocześnie motywując cię do nauki. 

Potrafi zmotywować.

Motywacja to słowo odmieniane w ostatnich latach przez wszystkie przypadki. Jak znaleźć motywację, jak być zmotywowanym, jak pokonać brak motywacji….lista nie ma końca. Motywacja jednak nie pojawi się ot tak, gdy tylko nauczymy się ją cudownie wywoływać – będziemy potrzebowali trochę systematycznej pomocy z zewnątrz. Kiedy lektor widzi, co jest dla Ciebie ważne w nauce i jakie są Twoje zainteresowania, powinien skierować naukę języka w tą właśnie stronę. Dla mnie największą motywacją do nauki języków okazały się przykładowo podróże, które uwielbiam. Wyobrażenie sobie, że będę kiedyś bezproblemowo rozmawiać z ludźmi z całego świata w jakimś pięknym miejscu przez lata napędzało mnie do zgłębiania nauki języka. Gdybym mogła wybierać lektora, a chciałabym poprawić swój poziom językowy, raczej wymarzyłabym sobie takiego, który powie : “to świetnie! nauczmy się czegoś po angielsku o kraju, do którego chcesz pojechać!” Lub poleciłby jakieś podróżnicze artykuły, filmy, wyrażenia – zamiast na przykład powiedzieć coś w rodzaju “no tak, ale nigdy nie nauczysz się angielskiego, jeśli nie znasz zasady używania zaimków względnych, a ty myślisz o podróżowaniu…” motywacja spada od samego czytania, prawda? Dobry lektor to taki, który rozumie Twoje cele i sprawnie motywuje Cię do działania! 

Potrafi przyznać się do błędów.

Wielu nauczycieli, nie tylko języka, obawia się popełnić błąd. Tymczasem, jeśli nauczyciel się pomyli, i idzie w zaparte – sprawia, że uczeń przyswaja błędne informacje. To nieuczciwe i szkodliwe na dłuższą metę. Pamiętam że na jednych z moich zajęć słuchacz zapytał mnie o nazwę jakiejś substancji chemicznej, której nie znałam (nawiasem mówiąc – nawet po polsku ;)) . Uważam, że lepiej w takiej sytuacji powiedzieć, że sprawdzisz brakujące słówko, niż wymyślać coś na siłę. Mi osobiście przez lata edukacji trafiło się kilku nauczycieli, przekonanych o swojej nieomylności. Mam przeczucie, że oprócz wprowadzania ucznia w błąd, prowadzi to do tworzenia niepotrzebnej bariery między lektorem a słuchaczem, a na domiar wszystkiego uczy błędnego, i niestety bardzo popularnego przekonania, że dobry użytkownik języka nigdy, ale to przenigdy nie popełnia błędów. Tymczasem – lepiej jest popełniać błędy, i mieć tego świadomość , dzięki czemu będziemy mogli ich uniknąć w przyszłości – tyczy się to zarówno lektora, jak i słuchacza. 

Jest komunikatywny

Dobry lektor, rozmawiając z Tobą na zajęciach, powinien żywo reagować na to, co mówisz, być w stanie robić do tego dygresje, zadawać pytania – jednym słowem, komunikować się z Tobą. W końcu do tego służy język – a jak wszyscy wiemy sztuczne, wyuczone dialogi i sytuacje jeszcze nikogo nie nauczyły mówić po angielsku (ani w żadnym innym języku). Nauczyciel języka, który nie angażuje się w konwersacje, na pewno będzie w stanie nas nauczyć drugiej i trzeciej formy czasownika, ale jeśli zaczniemy wymagać od niego naturalnej rozmowy – może być gorzej. Dlatego warto, aby Twój lektor miał jedno i drugie – wiedza i kompetencje to oczywista rzecz, ale to właśnie komunikacja sprawi, że przyswoimy je lepiej i skuteczniej.

Jest zaangażowany

Jednym słowem : Twojemu lektorowi powinno zależeć, co najmniej tak bardzo jak Tobie, żebyś robił postępy na zajęciach. Oprócz wspomnianych już motywacji i kreatywności, powinien uważnie Cię słuchać, tak, aby móc poprawić ewentualne błędy, a także po prostu wysłuchać tego, co masz do powiedzenia. Zaangażowanie i entuzjazm lektora kreują przyjazną i serdeczną atmosferę, która naturalnie sprzyja przyswajaniu wiedzy. Na zajęciach powinieneś czuć się wyluzowany, ale jednocześnie mieć wrażenie, że Twojego rozmówcę naprawdę interesuje to, co mówisz i czuwa on nad poprawnością wypowiedzi.

Zna się na technologii

Nie mówię tu oczywiście o byciu mistrzem informatyki, ale w dzisiejszych czasach Twój lektor powinien mieć świadomość istnienia platform ułatwiających naukę języka i umiejętność posługiwania się nimi. Te platformy to przykładowo Quizlet, GoogleDocs, czy aplikacje takie jak DuoLingo. Nie wspominając o umiejętności wyszukiwania informacji, przydatnych filmików, artykułów w Internecie. Działa to także w przypadku nauki online : jeśli lektor jest w stanie obsługiwać sprawnie komunikatory, lekcja nie będzie się różniła niczym w porównaniu z tą “na żywo”. 

Jest elastyczny

Dobry lektor nie będzie miał problemu ze zrezygnowaniem z zaplanowanych zajęć, jeśli np. poprosisz go o pomoc w napisaniu służbowego maila czy listu motywacyjnego. Nie będzie też siłą forsował materiałów czy metod, które wydają Ci się nudne, trudne lub po prostu Ci się nie podobają. Jego zadaniem jest sprawienie, abyś jak najwięcej wyniósł z lekcji. Jeśli jest gotowy porzucić scenariusz lekcji lub poświęcić czas na to, żeby wypracować wspólną, efektywną metodę – wiedz, że trafiłeś na lektora który nie trzyma się na siłę ustalonych zasad, a próbuje poprowadzić zajęcia w taki sposób, aby Ci służyły.

Ma kwalifikacje i/lub doświadczenie.

Last but not least…Twój lektor musi mieć teoretyczną wiedzę filologiczną. Jeśli nawet dopiero zaczyna współpracę z Tobą, a nie ma doświadczenia, daj mu szansę! Bez wiedzy jednak się nie obejdzie. Nie znaczy to, że Twój lektor ma recytować wszystkie zasady gramatyczne, fleksyjne i fonetyczne w nocy o północy, ale powinien mieć na tyle wiedzy, aby być w stanie wyjaśnić Ci zawiłości językowe na Twoim poziomie. Teoretyczna znajomość języka gwarantuje rozumienie jego specyfiki. Stąd częste wahania słuchaczy, czy powinni wybrać native speakera, czy rodzimego lektora. O ile native speaker na pewno nie będzie miał naleciałości z polskiego akcentu, a Ty gwarancję że obcował on z danym językiem od urodzenia, nie zawsze będzie dla niego oczywiste, dlaczego używamy takiej, a nie innej konstrukcji. Osobiście, komunikując się w dwóch obcych językach, które znam, czyli angielskim i francuskim, łatwiej jestem w stanie wyjaśnić niektóre zasady gramatyczne, niż w moim własnym – polskim. Czasem nie mam wręcz pojęcia, dlaczego nasze przypadki są takie trudne, a słowem “zamek” można opisać przynajmniej trzy rzeczy (zamek na skale, zamek w drzwiach, zamek błyskawiczny….). Podobnie, rozmawiając ostatnio z Brytyjczykiem o nauce języka obcego, na moją wzmiankę o phrasal verbs zareagował “what verbs?” Czasem, choćbyśmy mówili perfekcyjnie w jakimś języku, nie będziemy w stanie wyjaśnić jego tajemnic bez konkretnej, teoretycznej wiedzy. Stąd dobrze, żeby nasz lektor miał jednak pojęcie o językoznawstwie i specyfice danego języka. 

Każdemu z uczniów zależy na czymś innym, i inna cecha lektora będzie dla niego ważna – śmiało jednak możemy stwierdzić, że jeśli Twój lektor ma większość z tych cech, nauczy się angielskiego nie tylko skutecznie i trwale, ale również w sposób, który będzie dla ciebie przyjemny  i rozwijający.