Jak opanować 4 podstawowe umiejętności językowe

Na swojej ścieżce lektora napotykam słuchaczy mających początkowo problemy z przeróżnymi elementami języka. Najczęściej jest to bariera mówienia, jednak zdarzają się osoby mające trudności ze słuchaniem ze zrozumieniem lub z poprawnym gramatycznie i jasnym pisaniem. Każdy z tych problemów wymaga nieco innego podejścia i z każdym z nich należy się uporać, aby wskoczyć na wyższy poziom językowy. W tym artykule wyjaśnię jak najlepiej to zrobić i jakie metody stosuję osobiście kiedy uczę się nowego języka. Zapraszam!

Słuchanie

Słuchanie ze zrozumieniem jest czymś z czym osobiście mam największy problem podczas nauki nowego języka. Niektóre materiały jestem w stanie zrozumieć prawie całkowicie, niektóre tylko częściowo wnioskując z kontekstu, a zdarza się, że nie jestem w stanie wyłapać ani słowa. Mogę się założyć, że brzmi to znajomo 😉 Żeby znaleźć odpowiednie dla siebie słuchanki weź pod uwagę:

Akcenty – Język angielski ma mnóstwo różnych akcentów, które mają różny poziom trudności jeśli chodzi o zrozumienie. Możesz się dowiedzieć o niektórych, z mojego artykułu na ich temat – O angielskich akcentach słów kilka. Najłatwiejszym z nich jest zapewne akcent General American – czyli najbardziej powszechny akcent amerykański oraz Received Pronunciation, czyli ten używany na południu Anglii. Najtrudniejszymi – akcenty szkockie, walijskie i odmiany australijskich. Nie ma żadnego wstydu w przyznaniu, że nie rozumie się co mówią ludzie używający tych ostatnich. Prawda jest taka, że nawet native speakerzy z innych regionów też nie potrafią ich zrozumieć. Nie jest to ogromny problem, ponieważ bardzo trudne akcenty używa tylko procent ogólnoświatowej populacji aktywnych użytkowników języka angielskiego. Postaraj się znaleźć materiały z czystym amerykańskim lub brytyjskim akcentem.

Tematyka -Tematyka tego co słuchasz musi być dopasowana do Twojego poziomu. Czego należy słuchać w zależności od poziomu? Dla poziomów początkujących powinny to być uproszczone listeningi, ebooki, podcasty lub seriale przeznaczone dla osób uczących się. Tematy powinny dotyczyć życia codziennego, pracy, hobby, narodowości etc. Dla średniozaawansowanych idealne będą niektóre kanały na YouTube związane z ciekawostkami ze świata, faktami, geografią, biografiami lub opowiadaniami. Zaawansowani słuchacze powinni skupić się natomiast na tematach abstrakcyjnych, idach, nieoczywistych treściach tłumaczonych na wykładach, prezentacjach etc.

Wymowa – Prosty akcent wciąż jest trudny, kiedy używa go osoba, która mówi bardzo szybko lub niewyraźnie. Najczęściej najprostszą i najbardziej zrozumiałą wymowę znajdziesz w: amerykańskich sitcomach (ukłon w stronę Friends lub How I Met Your Mother) i serialach obyczajowych, edukacyjnych i popularno-naukowych kanałach na Youtube. Nieco większe wyzwanie mogą stanowić filmy w oryginalnym przekładzie, podcasty, wywiady oraz Ted Talks.

Jak już wybierzesz materiały zgodnie z powyższymi wytycznymi pozostaje Ci tylko regularnie słuchać. Oprócz tego znam jednak kilka świetnych trików, które znacznie przyspieszają proces nauki ze słuchu:

Świetnym pomysłem jest słuchanie czegoś, co doskonale się zna. Każdy ma film lub serial, który obejrzał milion razy. Spróbuj milion i pierwszy, ale po angielsku, w oryginalnym przekładzie i bez napisów. Znając część kwestii na pamięć, nawet nie uwierzysz jak łatwe będzie dla Ciebie zapamiętywanie słówek i zrozumienie poszczególnych konstrukcji językowych.

Słuchanie w kółko tego samego może brzmieć jak koszmar, ale przeczytaj jeszcze fragment. Wybierz sobie jedną rzecz, która jest trochę ponad Twój poziom. Przy pierwszym podejściu prawdopodobnie tylko z kontekstu wywnioskujesz o czym mowa. Z biegiem czasu kiedy się uczysz, co jakiś czas powracaj do wybranego materiału.  Po co? W miarę Twojego postępu zauważysz, że rozumiesz coraz więcej i że wyłapujesz w tym materiale nowe rzeczy, których się dopiero nauczyłeś/aś. Jest to doskonały sposób, żeby utrwalić te rzeczy. Ogromną satysfakcję oraz motywację daje ten sposób dlatego, że widzisz jak Twoja nauka ma przełożenie w rzeczywistości. Być może już wkrótce zrozumiesz każde jedno słówko 😉

Kolejnym pomysłem, który może wydawać się nieco dziwny jest oglądanie treści po polsku z angielskimi napisami. Ten sposób pomaga zrozumieć jak niektóre konstrukcje gramatyczne w języku polskim przekładają się na angielski.

Kluczem do nauki efektywnego słuchania jest przede wszystkim regularność. Na stronach wielu szkół internetowych zobaczysz ludzi ze słuchawkami  z minami wskazującymi na najwyższy poziom koncentracji. Wcale nie musi tak być! W dobie ogólnodostępnego internetu i smartfonów mamy dowolne treści na wyciągnięcie ręki w praktycznie każdym momencie. Dojeżdzasz do pracy autem? Włącz sobie w głośnikach ulubionego audiobooka. Jedziesz tramwajem na uczelnię? Puść podcasty na spotify. Oglądasz w wolnych chwilach Youtube? Czemu nie zajrzysz na kanały anglojęzyczne o podobnej tematyce? Możliwości jest naprawdę mnóstwo i nie wymagają one absolutnie większego wysiłku.

To co oglądasz lub słuchasz powinno Cię interesować, kropka. Wybieraj treści zgodne z Twoimi zaintersowaniami, a zobaczysz, że po paru chwilach zapomnisz, że w ogóle uczysz się przy okazji języka.

Czytanie

Czytanie, czyli druga obok słuchania pasywna umiejętność językowa może być uznana za tą łatwiejszą. Nie musimy się tu zmagać z pokręconymi akcentami czy niewyraźną wymową. Problem stanowi jednak coś innego – wyższy poziom skomplikowania gramatyki, bardziej wyszukane słownictwo oraz konieczność utrzymania zainteresowania. Jak sobie z tym wszystkim poradzić?

W każdym elemencie nauki dobranie odpowiednich materiałów jest bardzo ważne, ale w przypadku czytania jest to najbardziej kluczowa sprawa. Mówię tu przede wszystkim o poziomie zaawansowania. Jeśli znajdziesz formę zbyt prostą, niczego się nie nauczysz i znudzisz się bardzo szybko. Jeśli z kolei Twoja ambicja podpowie Ci, żeby znaleźć coś trudniejszego w celu zrobienia szybszego postępu zniechęcisz się po dwóch stronach musząc tłumaczyć co drugie słowo.

Świetnym pomysłem na naukę angielskiego poprzez czytanie może być zaopatrzenie się w uproszczone wersje klasycznych lektur lub swoich ulubionych utworów. Pamiętam, kiedy uczyłem się angielskiego jako nastolatek, że zaczytywałem się w horrorach Edgadra Allana Poego i H.P. Lovecrafta. Mroczne i przerażające motywy były w stanie mnie zaciekawić na tyle, że zapominałem, że w tak naprawdę celem tej lektury jest nauka , a dość ciężko było mnie wtedy zmotywować do czegokolwiek 😉

Gdzie się w takie lektury zaopatrzeć? Osobiście bardzo polecam wydawnictwo Pearson, które wydaje wiele pozycji podzielonych na poziomy. Uproszczone książki zaczynają się od 200 słów dla początkujących, a kończą na 6000  i oryginalnych przekładach dla zaawansowanych. Ogromnym plusem są tam tłumaczenia bardziej zaawansowanych słów i ćwiczenia z odpowiedziami na końcu jak i audiobooki. Słuchanie i czytanie na raz to doskonałe ćwiczenie rozwijające obydwie te umiejętności. Pamiętaj – priorytetem jest znalezienie pozycji, która Cię zainteresuje i będzie na Twoim poziomie językowym.

Książki z Pearsona możesz znaleźć na przykład pod tym linkiem: Sklep internetowy z lekturami

Co poza książkami? Postaraj się „zanurzyć” w języku. Zapomnij całkowicie o tym, że istnieje coś takiego jak polski internet. Wszystko co czytasz po polsku ma swój dużo bardziej zróżnicowany i bogatszy odpowiednik w anglojęzycznej sieci – 55% wszystkich treści w internecie jest w języku angielskim.

Pisanie

Większość z nas, oprócz sporadycznych służbowych maili, raczej nie potrzebuje pisać złożonych tekstów w życiu codziennym. Pisanie przy nauce języka najczęściej nie jest celem, a raczej narzędziem, które służy do przyspieszenia swojego postępu. Dla Ciebie jednak, osoby która uczy się angielskiego , pisanie jest niezbędnym elementem, bez którego nie osiągniesz poziomu zaawansowanego. Dlaczego?

Kiedy rozmawiasz po angielsku nie koncentrujesz się na tym jakich konstrukcji gramatycznych używasz i jak spójna jest Twoja wypowiedź z całościowego punktu widzenia, tylko na tym żeby przekazać to co chcesz powiedzieć. Kiedy piszesz natomiast, musisz pomyśleć chwilę nad tym czy przykładowo czasownik pasuje do podmiotu, czy używasz poprawnego czasu i czy rodzajnik, który dałeś na pewno tam pasuje. Pracujesz zatem nad poprawnością swojego języka, jego elegancją i stylem, co zdecydowanie przekłada się później na to w jaki sposób mówisz.

Niestety nie opowiem o żadnych magicznych sposobach, ani skutecznych systemach – aby pisać poprawnie, musisz pisać pod okiem kogoś, kto poprawi Twoje błędy i nakieruje Cię na odpowiednie tory. Tematyka Twoich prac musi również być dopasowana do Twojego poziomu – mniej zaawansowani powinni pisać o prawdziwych wydarzeniach i faktach, podczas gdy ci bardziej o zagadnieniach abstrakcyjnych i nieoczywistych. Dobry lektor powinien zachęcić Cię do zawierania w swoim tekście nowo poznanego słownictwa oraz konstrukcji gramatycznych, tak aby nauczyć Cię jak stosować je w kontekście.

Jeśli jednak potrzebujesz samodzielnie pisać teksty i nie masz nikogo, kto mógłby je sprawdzać, polecam Ci narzędzie o nazwie Grammarly. Grammarly jest bardzo zaawansowanym narzędziem do sprawdzania poprawności pisowni w języku angielskim – rzeczy takie jak rodzajniki, dopasowanie czasowników, odpowiednie czasy, interpunkcja i pisownia nie stanowią tu żadnego problemu. Możesz pobrać bezpłatną wtyczkę na www.grammarly.com

Mówienie

Gwóźdź programu i marzenie każdej osoby uczącej się angielskiego – mówić poprawnie i płynnie. Czemu wciąż tego nie potrafisz? Na to pytanie odpowiada mój artykuł 5 powodów dlaczego wciąż nie mówisz płynnie po angielsku i co z nimi zrobić.

Tutaj jednak wytłumaczę Ci gdzie możesz tą umiejętność ćwiczyć i dam Ci parę wskazówek. W gruncie rzeczy jest sporo możliwości o których większość osób niezwiązanych z językami może nawet nie pomyśleć:

Standardowa szkoła językowa – w takich miejscach będziesz miewać okazję do nauki, z naciskiem na słowo miewać. Podczas najczęściej 1,5-godzinnych zajęć w grupach liczących około 10 osób na pewno solidnie przerobisz teoretyczne zagadnienia. Część konwersacyjna jednak ogranicza sie zazwyczaj do kilku minut, podczas których każdy w grupie musi coś powiedzieć. Na osobę przypadaj więc jedynie kilka lakonicznych wypowiedzi ustnych na całe zajęcia – jest to trochę za mało, aby zrobić szybki postęp w tej kwestii.

Wymiana językowa – jest to świetne rozwiązanie dla osób mieszkających w większych miastach z dużą ilością obcokrajowców. Wystarczy znaleźć grupy takie jak Language Exchange w swoim mieście, znaleźć partnera i zacząć spotkania. Jak to działa? Na grupie wyszukujesz osoby, które oferują swój angielski za Twój polski, bądź inny język. Umawiasz się z tą gdzieś w centrum i przykładowo rozmawiacie połowę czasu po angielsku, a połowę po polsku. Aby nie marnować czasu, musisz jednak uważać na parę rzeczy. Bardzo ważne jest, aby na początku ustalić jasne zasady spotkań, żeby nie przeistoczyły się w przykładowo picie piwa i rozmawianie w jednym języku – oczywiście nie ma w tym nic złego, jeśli Twoim priorytetem nie jest nauka 😉 Drugą kwestią jest regularność spotkań i podejście partnera – część osób w grupie jest nastawiona bardziej na znajdowanie nowych znajomości niż regularna nauka językowa. Przedstaw jasno swój cel jeszcze przed pierwszym spotkaniem, a unikniesz niepotrzebnych nieporozumień.

Zajęcia konwersacyjne – zdecydowanie najszybsza droga do przełamania bariery językowej i płynności. Kiedy całe zajęcia rozmawiasz, jasne jest, że Twój postęp będzie ekspresowy. Dobre zajęcia konwersacyjne powinny koncentrować się na Tobie – to Ty powinnieneś/powinnaś mówić przez większość czasu. Tematyka musi być zróżnicowana, a Twój lektor powinien zachęcać Cię do używania w praktyce nowo poznanych konstrukcji gramatycznych. Wartością dodaną jest kiedy lektor zapisuje Ci popełnione przez Ciebie błędy lub nieprawidłowo użyte słówka, aby pod koniec zajęć zwrócić na nie uwagę.

Organiacje studenckie – jeśli jesteś studentem i czujesz, że Twoje lektoraty w studium języków obcych nic Ci nie dają, możesz zapisać się do przyuczelnianch międzynarodowych organizacji – ESN, IAESTE, BEST, AISEC i wiele innych. To doskonała okazja do nawiązania kontaktu z obcokrajowcami, wyjazdów za granicę, ale również do poznawania mnóstwa ciekawych osób.

Couch Surfing – Coach Surfing to platforma dla podróżników służąca do wymiany tymczasowego miejsca zamieszkania. Jeśli jesteś na tyle otwartą osobą i dysponujesz mieszkaniem możesz założyć konto na www.couchsurfing.com i zaoferować swoje lokum obcokrajowcom odwiedzającym Twoje miasto. Weekend spędzony w ten sposób na pewno bardzo pomoże Ci przełamać barierę językową, a przy okazji zdobędziesz cenne znajomości i możliwość darmowego noclegu za granicą.

Praca w międzynarodowym środowisku – wyższa szkoła jazdy tylko dla osób, których poziom to przynajmniej B2 łamane na C1. W wielu firmach wymaga się angielskiego „komunikatywnego” w ogłoszeniu, jednak w większości z nich z angielskim będziesz mieć do czynienia tylko przy okazji pisania maili, czy czytania dokumentacji. Praca, gdzie codziennie używa się mówionego angielskiego stawia wyższe wymagania  takie jak „excellent command”, „fluency”, czy „proficiency” i ogłoszenia o taką pracę najczęściej napisane są w całości po angielsku. Jak dostać takie stanowisko? Sprawdź nasz poradnik: Jak przygotować się do rozmowy kwalifikacyjnej w języku angielskim

Każda z powyższych aktywności wymaga od Ciebie zaangażowania, czasu lub/i nakładów pieniężnych oraz innych osób z którymi możesz ćwiczyć. Co możesz robić oprócz tego? Moje wskazówki:

Czymś co zawsze działa dla mnie jest układanie sobie zdań w głowie. Załóżmy, że spotyka mnie pewna sytuacja w życiu codziennym – zawsze staram sobie ułożyć w głowie jak o niej opowiedzieć w języku obcym i staram się wplatać to czego ostatnio się nauczyłem. Jeśli zastanowisz się nad tym wcześniej, prawdopodobnie nie będziesz musiał/musiała tego robić podczas rozmowy 😉

Słuchanie i czytanie czegoś po angielsku na codzień to najszybsza droga do poprawy płynności. Zanim zaczniesz mówić musisz rozumieć!

Staraj się nie tłumaczyć bezpośrednio kiedy mówisz – wiem, że łatwiej powiedzieć niż zrobić, ale jeśli będziesz tłumaczyć zdania słowo w słowo z języka polskiego na pewno się pogubisz. Istnieje wiele konstrukcji, które nie przekładają się bezpośrednio.

Zaangażuj się w międzynarodowe fora i portale internetowe – w ten sposób będziesz w stanie zasymulować rozmowę, ale „chowając się” za klawiaturą. Czasami wystarczy, że zostawisz komentarz pod filmikiem na Youtube.

Nie bój się popełniać błędów – Twoja płynność powinna zawsze być kilka kroków do przodu przed Twoją poprawnością, ta druga przyjdzie z czasem.

Jeden za wszystkich, wszyscy za jednego

Skuteczna nauka języka powinna być procesem opartym o wszystkie 4 elementy wymienione powyżej. Pamiętaj, że umiejętności pasywne (czytanie, słuchanie) będą zawsze stały na wyższym poziomie niż pisanie, a tym bardziej mówienie. Nie znaczy to, że robisz coś źle – jest to całkowicie naturalny proces. Dziecko, które zaczyna mówić, najpierw słucha swoich rodziców przez długi czas zanim się to stanie – u dorosłych wygląda to dość podobnie. Czytaj, słuchaj i pisz jak najwięcej, a mówienie szybko przyjdzie samo 😉